Yapı Denetim Kurumu

………………Bölgesi Yapı Denetim Kurumu, görev alanı içindeki tüm inşaat projelerinin gözden geçirilmesi, izin verilmesi ve denetlenmesinden sorumludur.

Yapı Denetim Misyonu

Yapı Denetimi Kurumu (Bölümü), halkın işgal ettiği yapıların sağlık ve güvenliğini sağlamak için ülkenin yapı ve mekanik yasalarını uygulayan, devlet onaylı bir kurumdur. Kurum, siyasal ve sosyal örgütlerden veya şahıslardan etkilenmeyen özerk bir yapıdadır.

Amacı, izinleri işlerken, planları gözden geçirirken, inşaat izinlerini düzenlerken, denetimler yaparken ve kullanma belgeleri düzenlerken, vatandaş tabanına profesyonel ve verimli hizmet sunmaktır. Kurum, şehrin, mahallelerinin ve genel olarak topluluğun ekonomik canlılığında oynadığı ayrılmaz rolü kabul eder.

Uygulama Kapsamı

Yapı Denetim Kurumu inşaat izin başvurularını inceler ve işleme tabi tutar, konut ve ticari inşaatların yerinde denetimlerini gerçekleştirir ve tüm inşaat faaliyetlerinin, bina, yangın ve deprem yönetmeliklerine uygun olmasını sağlar. Bu konuda tek yetkili mercidir.

Kurum, ayrıca problemleri giderme, imar uyumu, tarihi koruma, arazi karışıklıklarını giderme, çökmeler ve erozyon kontrolü ve taşkın yatağı yönetimiyle ilgili düzenlemeleri de uygular.

İl, ilçe belediyeleri ve köy kurumları, iskan planları veya tadilatları yapamaz, yapı izinleri veremezler. Bu yerler bu tür hizmetleri bölgelerine en yakın Kurum’dan alırlar. Kurum bu maksatla, kendi bölgesi içerisindeki çeşitli yerleşim yerlerine yakın Saha Ofisleri kurabilir.

Zorunlu Denetim

Her yapı izni, inşaatın farklı aşamalarında denetimlerin yapılmasını gerektirir. Neyin inşa edileceğine bağlı olarak, gerekli denetimler yapının türüne bağlı olacaktır. Proje için yapılması ve onaylanması gereken denetimler, yapı izninde listelenmiştir. Denetçi, gerekli gördüğünde bunların dışında, ilave denetimler uyguluyabilir.

Bina denetimleri neden gereklidir?

Yerel yasalar, yeni bir yapı yapılacaksa veya bir yapı üzerinde çalışma yapılacaksa izin alınmasını gerektirir. İznin verilmesini izleyen denetimler, siz, aileniz, çalışanlarınız veya genel halk için güvenli olmayan ve tehlikeli koşullara yol açabilecek tatmin edici olmayan işleri, hatalı malzemeleri veya kod ihlallerini ortaya çıkarabilir.

Yapı Denetleme Kurumu, yapıların sağlık ve güvenliğini herkesin yararına sağlayacak şekilde tasarlanan geçerli inşaat kurallarına uygunluğu sağlamak için yeni inşaatları, bina tadilatlarını ve elektrik, mekanik, vs. tesisat uygulamalarını kontrol eder.

İzin verilen işin inşası sırasında veya tamamlanmasını takiben yapılan denetimler, geliştirme ve bina kullanımına izin verme sürecindeki son adımlardır. İşin kapsamına bağlı olarak yapılan son denetim, bir yapının kullanımı için güvenli olduğunu belirten bir Yapı Kullanma Sertifikası verilmesini sağlayacaktır. Bu sertifika alınmadan yapı kullanıma açılamaz. Aksi taktirde yapı sahibi hakkında, adli soruşturma yapılması, ağır para ve hapis cezalarına mahküm olmaları söz konusu olacaktır.

Yapı İzin müracaatı

Kurum’un Müracaat Hizmetleri Merkezi, her bir proje için gereken döküman gereksinimleri belirler. Aşağıdaki liste, bunların en önemlilerini sıralamaktadır:

• Yerleşim Yeri Planı – önerilen projenin mevcut binalara, mülk hatlarına, yol hakkına, herhangi bir irtifaya, dolgu, taşkın sahalarına ve dere yataklarına ilişkin konumunu gösterir.
• Temel Planı – arazi zemin etüdünü ve ona uygun tasarlanmış temelin türünü, boyutunu ve yerini belirtir.
• Yapısal Hesaplamalar – proje büyük boyutta, alışılmadık bir şekle ve / veya iki kattan fazla yüksekliğe sahip ise yapısal hesaplamalar gerekir. Bu hesaplamalar, Kurum’un ilgili bölümünün, yapısal elemanların yeterli boyutta olduğu ve uygun şekilde birleştirildiğini doğrulamasına izin verir. Binanın deprem veya rüzgarın neden olduğu yanal harekete dayanma kapasitesini belirlemek için yanal bir analiz gerekir. Projenin bu kısmı lisanslı bir mühendis tarafından hazırlanmalıdır.
• Enerji Hesaplamaları – yeni bir binada veya mevcut bir binaya (ısıtılmış veya soğutulmuş) bir alan eklendiğinde, enerji hesaplamaları ile 2015 Uluslararası Enerji Tasarrufu Yönetmeliğine uygunluğun gösterilmesi gerekir.
• Kurum denetimleri için denetim ajandası hazırlanması.
• Ticari planlar için özel denetim beyanı gereklidir.

Yapı denetimleri hakkında

İnşaat başladığında yapının izin belgesinde belirtilen ajandaya göre denetimini sağlamak, mülk sahibinin sorumluluğundadır.

Kaçırılan bir denetim, mülk sahibi ve yükleniciler için önemli sonuçlar doğurabilir. Bu. bazı işlerin geri alınması(sökülmesi) ve yeniden yapılması gerektiği anlamına gelebilir. Ayrıca Kurum, böyle bir durumda yapının kullanımını da engelleyebilir.

Düzenli denetimler yoluyla, mal sahibi ve Kurum, işin onaylı planlara göre yapıldığından emin olabilirler. Proje ilerledikçe bunun yapılmasının nedenlerinden biri, sonunda değil de, yapılan iş hala açık ve görülebilirken olmasıdır. Sadece yapının sonunda yapılan incelemede, pek çok elemanın düzgün bir şekilde yapılıp yapılmadığını kontrol etmek mümkün olmayacaktır.

Gerekli denetimler, onaylı planlara, şartnamelere ve diğer bilgilere ilişkin değerlendirmelere dayalı olarak inşaat kullanma onayında listelenecektir.

Denetimleri organize etme sorumluluğu

Yapı Yönetmeliği, mülk sahibinin veya inşaattan sorumlu olanının, işin her kritik aşaması zorunlu denetim için hazır olduğunda Kurum izin yetkilisine bildirimde bulunmasını gerektirir. Bunun için,  Kurum izin yetkilisine mümkün olduğunca önceden haber vermeye çalışılmalıdır. İnşaatçılar ve montajcılar genellikle işleriyle ilgili denetim zamanlarını ayarlasalar da, esas olarak bundan mülk sahibi veya işi yapan sorumludur. Mülk sahibi veya inşaat sorumlusunun, denetimlerin ne zaman gerekli olduğunu anlamış oldukları kabul edilir. Herhangi bir ilave açıklama ihtiyacı doğduğunda, ilgililerle görüşülmelidir. Yapı izni yetkilisinin denetim gereksinimleri, her projenin boyutuna ve karmaşıklığına göre değişecektir.

• İnşaat projesi başladığında gerekli incelemeleri yapmak için Kurum ile iletişime geçmek yapı sahibinin sorumluluğundadır.

• Bu denetimlerin ihmal edilmesi maliyetli gecikmelere ve zaman alan iş kesintilerine neden olabilir

• Bir Bina Denetçisi, belirli bir proje için hangi denetimlerin gerekli olduğu konusunda yardımcı olabilir

• Bu denetimler için maliyet, yapı izin ücretine dahildir.

• Yerel teftiş ofisi aracılığıyla ek denetimler düzenlenebilir (ek bir ücret uygulanabilir)

Son muayeneyi rezerve ederken, kuruma uzun bir hazırlanma süresi verilmelidir. Denetimden önce, projeyi tamamlamak için gereken her şeyi detaylandıran bir ön  kod uygunluk sertifikası raporu hazırlamak için zamana ihtiyaç vardır. Bu belge alınmadan, yapı kullanıma sunulamaz.

Bina denetimleri

Yapı için gerekli olacak denetimler, normalde bina izninde listelenmiştir ve hangi bölgede  olduğuna bağlı olarak biraz farklı olabilir.

Her zorunlu denetim aşamasında, denetçi, inşaatçı tarafından yapılan işi onaylamalı ve işin devam edebilmesi için bir inşaat onayı vermelidir. Herhangi bir yanlışlık varsa, devamı için bir izin veya onay verilmeden önce o işin denetçiyi tatmin edecek şekilde düzeltilmesi gerekecektir.

İnşaat ve Yapı Denetçileri

Yapısal sağlamlığı ve şartnamelere, bina kurallarına ve diğer düzenlemelere uygunluğu belirlemek için mühendislik becerilerini kullanarak yapıları inceleyen kişidir. Denetimler doğası gereği genel olabilir veya elektrik sistemleri veya su tesisatı gibi belirli bir alanla sınırlı olabilir.

Yapı denetimleri, Kurum Yapı Denetçileri tarafından gerçekleştirilir. Bu kişiler Ana Onay Makamı olarak anılır. Bina Denetçileri, hem bir yapı inşa etmenin teknik yönünü kapsayan Yapı Yönetmeliği hem de bölgedeki farklı yorumlar ve bina yönetmelikleri konusunda uzman kişilerdir. Bunlar, ilgili kurumlar tarafından akredite olmuş ve devlet tarafından verilmiş geçerli bir lisansa sahiptirler. Çoklukla, en az dört yıllık İnşaat ile ilgili üniversite eğitimi görmüş olmaktadırlar ve Kurum’un yapı denetim havuzu içerisinde istihdam edilirler. Hangi denetçinin hangi iş için görevlendirileceği, tamamen Kurum tarafından belirlenir. Kurum, iş yükünün çok ağırlaştığı ve mevcut denetçi sayısının yetersiz kaldığı durumlarda, güvenirliliğini ispat etmiş özel firmalardan da denetim hizmeti alabilir.

İnşaat denetçilerinin işlerini iyi yapmak için omuzlarına yüklenen pek çok sorumluluk vardır – nihayetinde imzaladıkları işten sorumludurlar, bu nedenle çoğu çok kapsamlı ve metodik olmak zorundadır.

Lidanslı bir yapı denetçisi, aşağıdaki faaliyetleri yetkin bir şekilde ve profesyonel bir standarda göre gerçekleştirecektir:

• Yapı izin belgesinde belirtilen denetim aşamalarında, ilgili inşaat sorumlusunun talebi üzerine çalışmaların inşaat iznine, İnşaat Yasası’na ve inşaat yönetmeliklerine uygun olup olmadığını doğrulamak için gereken denetimleri yapmak,
• Kontrol edilen işin yazılı denetim kayıtlarını hazırlamak,
• Yapı Yasasına, inşaat yönetmeliğine ve inşaat işi ile ilgili olarak verilen inşaat iznine uymayan işler hakkında belge ve raporlar düzenlemek, ilgililere sunmak,
• Uygun olmayan inşaat işinin düzeltilmesi için sözlü talimatlar vermek. (inşaatçıya ve / veya inşaat işinin yürütüldüğü sahadan sorumlu olduğu anlaşılan kişiye).

Muayene gününde neler beklenir

Muayene gününde, mal sahibi veya temsilcisinin onaylanmış planlar ve ilgili belgeler ile sahada olması gerekir. Bina denetçisi, onaylı izin belgelerinin bir nüshasının mevcut olmaması durumunda bir denetim yapmayı reddedebilir. Bunlar, inşaat sorumlusu veya diğer yükleniciler tarafından “bina planları” olarak kullanılmak üzere her zaman hazır olmalıdır.

Mal sahibi veya temsilcisinin şunları yapması gerekir:

• Denetimi yapanın herhangi bir talebine yanıt verilmelidir, böylece işin devam   edilmesi onaylanabilir.
  • küçük sorunlar kolaylıkla düzeltilebilir veya onaylanabilir ve denetim kaydına not edilebilir (bina izin belgelerinin bir parçası)
  • büyük sorunlar, işin ilerleyebilmesi için kurum aracılığıyla resmi bir değişiklik gerektirebilir
• Bir denetimin ardından, işin başarılı olup olmadığını ve yapılan tüm denetimlerin listelendiği denetim kaydı kontrol edilmelidir.
• denetim başarılı olduysa, işe devam edilir
• denetim başarısız olursa, tüm uyumsuzluk alanları düzeltilmeli ve önerilen zaman çerçevesinde başka bir denetim düzenlenmelidir.
• Her denetimde, bir öncekinde istenmiş ise, kullanılan malzemelerden alınan numunelerin onaylı bir labaratuardan alınmış test raporları, denetçiye ibraz edilecektir.

Yapı izni yetkilisinin denetim gereksinimleri, her projenin boyutuna ve karmaşıklığına göre değişecektir.

30 yaş üstü yapıların zorunlu kontrolu

Bakımdan yoksun yaşlanan binaların halk için tehlike oluşturabileceğine şüphe yok. Bu sorunu çözmek için Hükümet, Zorunlu Yapı Denetim Şemasını(YDŞ) uygular.

Buna göre:

1. Hükümet her yıl en az 30 yaşında olan ve deprem riski yüksek bölgelerde bulunan eski ve öncelikle daha önce hasar görmüş ve onarılmış 5.000 bina seçer (üç katı geçmeyen evsel binalar hariç) ve hedef binalardaki tüm birimlerin sahiplerine ön bildirim mektupları göndererek, binaların YDŞ kapsamında seçildiğini bildirir. Ön bildirim mektuplarının gönderilmesinden altı ay sonra, Hükümet, mal sahiplerine yasal bildirimler yayınlayarak, onlardan belirli öngörülen denetimleri gerçekleştirmesi için bir Lisanslı Denetçi(denetlenen bina ile çıkar ilişkisi olmayan) ile anlaşmalarını talep eder.
2. Denetimin kapsamı, dış unsurları, fiziksel unsurları, yapısal unsurları, yangın güvenlik unsurlarını, drenaj sistemlerini, izinsiz inşaat işlerini vb. içerir.
3. Denetçi, binanın onarım çalışmaları gerektirdiğini tespit ederse, binanın ortak sahipleri, Denetçinin gözetiminde öngörülen onarım işlerini yürütmek için bir Müteahhit  ile anlaşmalıdır.
4. Muayene ve onarım işlerinin tamamlanmasının ardından, Denetçi, kayıt amacıyla Hükümete bir denetim ve tamamlama raporu sunar.
5. Bu işle ilgili olarak kurulan birim, onarım işleri için ihtiyacı olanlara kredi sağlayan bir mekanizma oluşturur. Devlet, denetçi maliyetini tamamen veya kısmen yüklenebilir veya mahalli yertkililerle bu konuda işbirliği yapabilir.
6. Makul bir mazeret olmaksızın yapı denetimi için yasal uyarıya uymayan herhangi bir malik veya mülk sahibi şirket kovuşturulabilir  para ve hapis cezalarına mahkum edilebilir.
7. Denetçi, binanın onarılmayacak kadar hasarlı ve kullanım için tehlikeli olduğunu tespit eder ve bununla ilgili rapor verirse, Hükümet derhal o yapıyı tahliye ettirir ve yıktırır. Yıkılan binanın yerine veya daha uygun bir yere yenisi yaptırılır ve daha önce oturanların tekrar iskanı sağlanır. Bu tür işlerin finansmanı için uzun vadeli kredi dahil, devlet katkısınıda içeren düzenlemeler ve transferler yapılır. 30 yaş altı olup, maliklerince kontrol ettirilmesi sonucunda, onarımı yapılması veya iskanı tehlikeli görülüp tahliyesi gerektiği kararı çıkan binalar içinde, yukarıdaki benzer hususlar uygulanır.